34. ਭਾਈ ਜਗਨਾ ਜੀ

ਭਾਈ ਜਗਨਾ ਜੀ ਛੈਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਿੱਖ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਜੀ ਨੇ ਫੌਜ ਬਣਾਈ ਤਾਂ ਭਾਈ ਜਗਨਾ ਜੀ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਏ। ਰੂਹਿਲਾ (ਹਰਿਗੋਬਿੰਦਪੁਰ) ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਖੂਬ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਏ। ਪਹਿਲਾਂ ਦਿਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਉਹ ਭਗਵਾਨਦਾਸ ਘੈਰੜ ਦੀ ਫੌਜ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਡਟਕੇ ਲੜੇ। ਭਗਵਾਨਦਾਸ ਘੈਰੜ ਦਾ ਪੁੱਤ ਜਲੰਧਰ ਵਲੋਂ ਮੁਗਲ ਸੂਬੇਦਾਰ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਫੌਜ ਲੈ ਕੇ ਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਬਹਾਦੂਰੀ ਦੇ ਖੂਬ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਏ। ਇਸ ਦਿਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਜੱਟੂ ਅਤੇ ਭਾਈ ਮਥਰਾ ਜੀ  ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੁਗਲ ਸਿਪਾਹੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੇ। ਕੁੱਝ ਸਮਾਂ ਬਾਅਦ ਮੁਗਲ ਜਰਨੈਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਹਮਲਾ ਕਰਣ ਲਈ ਉਕਸਾਇਆ। ਇੱਧਰ ਸਿੱਖ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਪੰਜ ਜਨਰੈਲ ਵੀ ਡਟ ਕੇ ਅੱਗੇ ਆਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਨਾਨੂ, ਭਾਈ ਕਲਿਆਣਾ, ਭਾਈ ਜਗਨਾ, ਭਾਈ ਕਿਸ਼ਨਾ ਅਤੇ ਭਾਈ ਮੌਲਕ (ਮਲੂਕਾ) ਜੀ ਸਨ। ਭਾਈ ਜੱਟੂ, ਭਾਈ ਮਥਰਾ ਅਤੇ ਭਾਈ ਨਾਨੂ ਅਤੇ ਮੌਲਕ (ਮਲੂਕਾ) ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਭਾਈ ਕਿਸ਼ਨਾ ਨੇ ਸਿੱਖ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਬਾਗਡੌਰ ਸੰਭਾਲੀ। ਭਾਈ ਜੱਟੂ, ਮਥਰਾ ਭੱਟ, ਨਾਨੂ, ਮੌਲਕ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ਨਾ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ (ਭਾਈ ਜਗਨਾ ਜੀ ਨੇ) ਸਿੱਖ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਬਾਗਡੌਰ ਸੰਭਾਲੀ। ਇੱਧਰ ਮੁਗਲ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਕਮਾਨ ਮੁਹੰਮਦ ਯਾਰ ਖਾਨ ਦੇ ਕੋਲ ਸੀ। ਭਾਈ ਜਗਨਾ ਜੀ  ਉਪਾ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ  ਯਾਰ ਖਾਨ ਦੇ ਤੀਰਾਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੋਇਆ। ਤੀਰ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੋਨਾਂ ਨੇ ਤਲਵਾਰਾਂ ਸੰਭਾਲ ਲਈਆਂ। ਤਲਵਾਨ ਚਲਾਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭਾਈ ਜਗਨਾ ਜੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਸੀ। ਇਸ ਹੱਥਾਂ-ਹੱਥ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦੋਨਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਤਲਵਾਰਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਘਾਵ ਲੱਗੇ ਸਨ। ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਦੋਨਾਂ ਲੜਦੇ ਹੀ ਰਹੇ। ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਜਗਨਾ ਜੀ ਨੇ ਮੁਹੰਮਦ  ਯਾਰ ਖਾਨ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਆਪ ਵੀ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ।