16. ਭਾਈ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ

• ਨਾਮ: ਭਾਈ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ

• ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ: ਆਲਿਮ ਸਿੰਘ ਪਰਮਾਰ

• ਭਾਈ ਆਲਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਸਿਤੰਬਰ 1700 ਦੇ ਦਿਨ ਕਿਲਾ ਲੋਹਗੜ ਦੇ ਬਾਹਰ ਸ਼ਹੀਦੀ ਜਾਮ ਪੀਤਾ ਸੀ

• ਦਾਦਾ ਦਾ ਨਾਮ: ਭਾਈ ਦਰੀਆ

• ਭਾਈ ਦਰਿਆ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦਾਦਾ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਬੱਲੂ ਦਾ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਸੀ।

• ਪੜਦਾਦਾ ਦਾ ਨਾਮ: ਭਾਈ ਮੂਲਾ

• ਸਿੱਖੀ ਵਿੱਚ ਜੁੜੇ: ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਸਾਹਿਬ ਜੀ   ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਲੋਂ

• ਕਦੋਂ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ: 30 ਅਗਸਤ 1700

• ਕਿੱਥੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ: ਕਿਲਾ ਫਤਿਹਗੜ, ਸ਼੍ਰੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ 

• ਕਿਸਦੇ ਖਿਲਾਫ ਲੜੇ: ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਾ ਅਜਮੇਰਚੰਦ

ਭਾਈ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ 30 ਅਗਸਤ 1700 ਦੇ ਦਿਨ ਕਿਲਾ ਫਤਿਹਗੜ, ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਬਾਹਰ ਹੋਈ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦੀ ਜਾਮ ਪੀਤਾ ਸੀ। ਭਾਈ ਨੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਾਈ ਆਲਿਮ ਸਿੰਘ ਪਰਮਾਰ ਦੇ ਪੁੱਤ, ਭਾਈ ਦਰੀਆ ਦੇ ਪੋਤਰੇ ਅਤੇ ਭਾਈ ਮੂਲਾ ਦੇ ਪੜਪੋਤੇ ਸਨ। ਭਾਈ ਦਰਿਆ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦਾਦਾ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਬੱਲੂ ਦਾ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਸੀ। ਭਾਈ ਦਰਿਆ ਦਾ ਪਰਵਾਰ ਵੀ ਭਾਈ ਬੱਲੂ ਜੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ  ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਲੋਂ ਹੀ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਫੌਜ ਬਣਾਈ ਤਾਂ ਇਸ ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਏ। ਭਾਈ ਦਰਿਆ ਜੀ ਵੀ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ   ਦੇ ਬਹੁਤ ਨਜਦੀਕੀ ਸਾਥੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। ਉਹ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਕੋਲ ਗੁਰੂ ਦਾ ਚੱਕ (ਸ਼੍ਰੀ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ) ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਕੀਰਤਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਜੋਤੀ-ਜੋਤ ਸਮਾਣ  ਦੇ ਬਾਅਦ ਭਾਈ ਦਰੀਆ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਏ ਸਾਹਿਬ ਜੀ   ਦੇ ਕੋਲ ਹੀ ਰਹੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਰਾਮਰਾਏ ਨੂੰ ਔਰੰਗਜੇਬ ਦੇ ਬੁਲਾਵੇ ਉੱਤੇ ਦਿੱਲੀ ਭੇਜਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਨਾਲ ਭਾਈ ਦਰਿਆ ਜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਅਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਿੱਲੀ ਗਏ ਤਾਂ ਵੀ ਭਾਈ ਦਰਿਆ ਜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਨ। ਯਾਨੀ ਭਾਈ ਦਰਿਆ ਜੀ ਤਿੰਨ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ  ਦੇ ਖਾਸ ਦਰਬਾਰੀ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਨ। ਭਾਈ ਦਰਿਆ ਜੀ ਦੇ 9 ਪੁੱਤ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਭਾਈ ਆਲਿਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸਭਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਨ ਅਤੇ ਭਾਈ ਤੁਲਸਾ ਜੀ  ਸਭਤੋਂ ਛੋਟੇ ਸਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ 9 ਦੇ 9 ਹੀ ਗੁਰੂ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਹਾਜਰ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਭਾਈ ਆਲਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਗੋਕਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ। ਭਾਈ ਆਲਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਸਿਤੰਬਰ 1700 ਦੇ ਦਿਨ ਕਿਲਾ ਲੋਹਗੜ ਦੇ ਬਾਹਰ ਸ਼ਹੀਦੀ ਜਾਮ ਪੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਭਾਈ ਗੋਕਲ ਸਿੰਘ ਜੀ 14 ਅਕਤੂਬਰ 1700 ਦੇ ਦਿਨ ਨਿਰਮੋਹਗੜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਸਨ। ਭਾਈ ਆਲਿਮ ਸਿੰਘ ਦੇ 13 ਪੁੱਤ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਕਈ ਜਵਾਨ ਖਾਲਸਾ ਫੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ। ਭਾਈ ਆਲਿਮ ਸਿੰਘ ਦੇ 13 ਪੁੱਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭਤੋਂ ਵੱਡੇ ਹੁਕਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸਨ ਅਤੇ ਸਭਤੋਂ ਛੋਟੇ ਭਾਈ ਗੁਲਜਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ  ਜੋ ਕਿ 30 ਅਗਸਤ 1700 ਦੇ ਦਿਨ ਕਿਲਾ ਫਤਿਹਗੜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਭਾਈ ਆਲਿਮ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਗਿਆਰ੍ਹਵੇਂ ਪੁੱਤ ਸਨ। ਉਸਤੋਂ ਛੋਟਾ ਜਿੱਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸਭਤੋਂ ਛੋਟਾ ਗੁਲਜਾਰ ਸਿੰਘ ਸੀ। ਭਾਈ ਗੁਲਜਾਰ ਸਿੰਘ 24 ਜੂਨ 1734 ਦੇ ਦਿਨ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਭਾਈ ਗੁਲਜਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਖਾਲ ਉਤਾਰਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।