9. ਭਾਈ ਦਰਸੋ ਜੀ

• ਨਾਮ: ਭਾਈ ਦਰਸੋ ਜੀ

• ਅਹਮਿਅਤ: ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਖਾਸ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ

• ਕਦੋਂ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ: 1696

• ਕਿੱਥੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ: ਗੁਲੇਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ

• ਕਿਸਦੇ ਖਿਲਾਫ ਲੜੇ: ਮੁਗਲਾਂ ਅਤੇ ਪਹਾੜੀ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ

ਭਾਈ ਦਰਸੋ ਜੀ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਖਾਸ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। ਉਹ ਵੀ ਗੁਲੇਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ 1696 ਦੇ ਦਿਨ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਸਨ। ਭਲੇ ਹੀ ਭਾਈ ਦਰਸੋ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ, ਲੇਕਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਇਹ ਮਾਨ ਹਾਸਿਲ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਿਕਰ ਬਚਿਤਰ ਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ:

ਸਾਤ ਸਵਾਰਨ ਕੇ ਸਹਿਤ ਜੂਝੇ ਸੰਗਤ ਰਾਇ ॥ ਦਰਸੋ ਸੁਣਿ ਜੂਝੇ ਤਿਨੈ ਬਹੁਤ ਜੁਝਤ ਭਯੋ ਆਇ ॥57॥

ਗੁਲੇਰ ਦੀ ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਲਹਿਨਿਆ, ਭਾਈ ਹਨੁਮੰਤ, ਭਾਈ ਸੰਗਤ ਰਾਏ ਅਤੇ ਭਾਈ ਦਰਸੋ ਜੀ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਤਿੰਨ ਸਿੱਖ ਹੋਰ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੰਤਮ ਸੰਸਕਾਰ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਗੁਲੇਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਹੁਸੈਨ ਖਾਂ ਅਤੇ ਗੁਲੇਰ ਦੇ ਰਾਜੇ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਭਾਈ ਸੰਗਤ ਰਾਏ ਜੀ ਅਤੇ 6 ਹੋਰ ਸਿੱਖ, ਰਾਜਾ ਗੋਪਾਲ ਦਾ ਸਮੱਝੌਤਾ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਕਿਰਪਾਲ ਚੰਦ ਕਟੋਚੀਏ (ਜੋ ਮੁਗਲ ਹਮਲਾਵਰ ਹੁਸੈਨ ਖਾਂ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ  ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ) ਨੇ ਰਾਜਾ ਗੋਪਾਲ ਨੂੰ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਗਿਰਫਤਾਰ ਕਰਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਰਾਜਾ ਬੱਚਕੇ ਨਿਕਲ ਗਿਆ। ਇਸਲਈ ਦੋਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਜਬਰਦਸਤ ਜੰਗ ਹੋਈ ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਵੀ ਡਟਕੇ ਲੜੇ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਭਾਈ ਦਰਸੋ ਸਮੇਤ ਸੱਤ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ ਪਾਈਆਂ।